Ankara-Washington sınırında son devirde ağır diplomasi trafiği yaşanıyor. Yunan Kathimerini Gazetesi’nin argümanına nazaran, Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S-400 hava savunma sistemlerini devre dışı bırakması karşılığında, ABD’nin Türkiye’yi F-35 savaş uçakları programına geri alabileceği öne sürüldü.
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın New York’taki BM Genel Heyeti’ndeki konuşması ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın yaptığı açıklamalar, Türkiye’nin CAATSA yaptırımlarının kaldırılması ve F-35 programına geri dönme uğraşlarını tekrar gündeme taşıdı. Fidan, Anadolu Ajansı’na verdiği demeçte, S-400’ler için bir “yaratıcı formül” arandığını belirtti.
Kathimerini Gazetesi’nin haberine nazaran, ABD’li yetkililer, S-400’lerin ya ABD’ye teslim edilmesini ya da İncirlik Üssü’nün ABD denetimindeki kısmına aktarılmasını önerdi. Lakin Türkiye’nin bu teklife olumlu yaklaşmadığı ve görüşmelerin sürdüğü tez ediliyor. Ayrıyeten ABD’nin, Türkiye’nin F-35 programına geri dönüşünü S-400 sorununun çözülmesine bağladığı söz ediliyor.
YUNANİSTAN REAKSİYON GÖSTERDİ
Bu gelişmeler, Yunanistan’da büyük bir tasayla karşılandı. Kathimerini Gazetesi, Türkiye’nin F-35 programına geri dönebileceği istikametindeki tezleri gündeme taşırken, Miçotakis hükümeti bu olasılığın bölgedeki güç istikrarlarını sarsabileceğinden dertli. Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, 5 Eylül’de ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile yaptığı görüşmede, Türkiye’nin silahlanma yarışında öne geçebileceği kaygısını lisana getirdi.
Aynı vakitte ABD’deki Yunan lobisi de harekete geçti. Helen Amerikan Liderlik Konseyi, ABD Kongresi’ne bir mektup yazarak, Türkiye’nin Amerikan imali silahları, ABD müttefiklerine karşı kullanma potansiyelinden duydukları rahatsızlığı belirtti. Yunan lobisi, Türkiye’nin bölgedeki agresif tavrını ve “Mavi Vatan” doktrinini eleştirerek, Türkiye’ye F-35 satılmaması tarafında davette bulundu.
NE OLMUŞTU?
Türkiye, 2002 yılında F-35 programına katılmıştı ve birinci savaş uçağını 2018’de teslim almıştı.
Ancak, 2019’da Rusya’dan alınan S-400 füze savunma sistemi nedeniyle ABD, Türkiye’yi F-35 programından çıkarmıştı ve CAATSA yaptırımlarını uygulamaya başlamıştı.
Kathimerini’nin tezine nazaran, Türkiye’nin S-400’leri devre dışı bırakması halinde, bu yaptırımların kaldırılması ve F-35 programına geri dönüş mümkün olabilir.