İstanbul Endüstrici ve İş İnsanları Dernekleri Federasyonu (İSİFED) İdare Konseyi Lideri Muammer Ömeroğlu, 2022’nin birinci üç çeyreğine kadar gerçek kesimdeki bir oyuncunun önemli siparişler aldığına vurgu yaparak, “Ancak son iki aydır siparişlerde bir azalma var. Bilhassa 2023 odaklı siparişlerde geçen yılın tıpkı devrine göre otomotiv sektörü hariç yüzde 30 düşüş var” dedi. Ömeroğlu, siparişlerdeki azalmanın kıymetli bir kısmının İstanbul Avrupa yakasında bulunan firmalarda gerçekleştiğini bildirdi.
Yılbaşına kadarki siparişlerin birçok dalda dolu olduğuna dikkat çeken Ömeroğlu, “Yılbaşı sonrası gelen siparişlerin oranı geçen yıla göre önemli bir halde düşüş gösteriyor. Bu kapsamda resesyon önemli bir halde Türkiye’yi de etkileme ihtimali epey yüksek” diye konuştu. Siparişlerdeki azalmanın işsizliği tetikleme ihtimali olduğuna vurgu yapan Ömeroğlu, “2023’te asgari ücret maaşlarında önemli bir artış bekliyoruz. Bu durum kimi tesislerde işten çıkarmalara neden olabilir. Bu bağlamda 2023’ün birinci yarısı bizi zorlayabilir” diye konuştu.
Otoda tedarikçinin sipariş defterine‘resesyon’ revizesi
İhracatta en değerli pazar olan Avrupa’da beklenen resesyon, Türk otomotiv tedarikçisinin sipariş defterine yansımaya başladı. Avrupalı markalar, 2023 ve 2024’te daha evvel beyan ettiklerinden daha az araç üretecekleri konusunda Türk tedarikçileri bilgilendirerek, planlamaların buna nazaran yapılması ihtarında bulundu.
TAYSAD Lideri Albert Saydam, “Hemen çabucak tüm Avrupalı otomotiv üreticileri, 2023 ve 2024’te devreye girecek yeni araçlarda daha evvel beyan ettikleri üretim adetlerini düşüreceklerini belirterek, planlamamızı ona nazaran yapmamız konusunda bize bildiri gönderdi” dedi.
Albert Saydam, “Dünyada yüzde 5, Avrupa’da ise yüzde 7 üretim artışı bekleniyordu. Lakin dünyada yüzde 2’lik bir büyüme var. Avrupa’da ise kan kaybı başladı. Bu da ilerisi için bize telaş veriyor. Pandemide, ‘Türk tedarikçilerin 2023-2024’te devreye girecek yeni platformlarda hissesi artıyor’ vurgusu yapıyorduk. Lakin bu yeni araçların planlarında art geriye negatif istikamette revizyonlar gelmeye başladı. Mesela 100 bin araç için teklif alınmışken, tarih yaklaştıkça ‘Biz bu platformdan 80 bin adet satabileceğiz. Ona nazaran planınızı yapın’ cinsinde Avrupa’daki ana endüstrilerden bildiriler gelmeye başladı. Bu düzgüne işaret değil. İktisattaki daralma sinyalleri paralelinde son haftalarda neredeyse Avrupa’daki tüm otomotivciler, lansmanı yapılacak yeni araçların üretim sayılarını azaltıyorlar” açıklamasını yaptı.
OİB datalarına nazaran, ekim ayında otomotiv ihracatı geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 1,8 artışla 2,65 milyar dolar olurken, tedarik sanayisi bu devirde yüzde 13 artışla 1 milyar 69 milyon dolar ihracata imza attı. Böylelikle tedarikçiler ihracatında en büyük eser kümesini oluşturmaya devam etti. Geçen ay binek araba ihracatı yıllık bazda yüzde 20 azalarak 748 milyon dolar oldu. Ekim ayında araba ihracatında yüzde 20 oranında sert düşüş olmasında Toyota’nın Sakarya’daki fabrikasında üretime planlı bakım ve tamir çalışmaları nedeniyle üç hafta orta vermesi tesirli oldu.
Ukrayna’daki savaş nedeniyle Avrupa ve ABD’nin yaptırım uyguladığı Rusya’nın Türkiye’den yaptığı otomotiv ithalatı hızlandı. Ekim ayında Türkiye’den Rusya’ya yapılan otomotiv ihracatı yüzde 23 artarak 80 milyon doları aştı. Tedarik sanayisi özelinde ise Rusya’ya ihracat artışı ekimde yüzde 29 oldu. TAYSAD Lideri Albert Saydam, Rusya’ya ihracat artışı nedeniyle Türk firmalara yaptırım gelmesinden tasa duyduklarını söyledi. Saydam, “Tüm ihracatçılar ileride olabilecek yaptırımlar konusunda dikkatli olmasında yarar var” dedi.
Bankalara geçen AVM sayısı 70’i buldu
Türkiye’de faaliyet gösteren en büyük yabancı AVM kümelerinden Ece Türkiye’nin Eş Genel Müdürü ve CFO’su Nuri Şapkacı, “60-70’e yakın AVM bankalar tarafından yaşatılmaya çalışılıyor. Kredi borcu olan kimi AVM’ler borçlarının faizini ödeyemiyor. Bize bankalar üzerinden ‘bizi alın’ ya da ‘bize dayanak verin’ diyen AVM’ler var” dedi.
Aynı vakitte Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Lider Yardımcısı da olan Şapkacı, “Türkiye’de 20 bin metrekare üzerinde 280 AVM var ve bunun 70’e yakını bankalar tarafından yaşatılmaya çalışılıyor. 2018’de kiraların dövizden TL’ye dönmesiyle kayıplar başladı. Döviz de fırladıktan sonra kredi borcu olanlar önemli sorun yaşadı. Bankalar da 40-50-60 milyon euro kredi vermişler. Bu paraların batması mümkün değil. Bankalar borçları daima ötelemeye çalışıyor. Kredi borcu olan kimi AVM’ler borçlarının faizini ödeyemiyor. Bunlar ana parasını ömrü billah ödeyemeyecek. Ancak bankalar da öteki taraftan batıramıyor. Bize bankalar üzerinden ‘bizi alın’ ya da ‘bize dayanak verin’ diyen AVM’ler var. Biz de bu kadar sıkıntı durumda olan AVM’lere girmek istemiyoruz” dedi.