Cumhurbaşkanı, 14 Ekim 1925 günü, beraberlerinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Lider Kazım Paşa, Ordu Müfettişi Fahrettin Paşa, Kütahya Milletvekili Nuri Beyefendi, Vali İhsan Paşa ve Belediye Lideri Aziz Beyefendi ile bir arada, evvel ‘İzmir Bölge Sanat Okulu’nu ziyaret etmiştir. Cumhurbaşkanı’nı Okul Müdürü Ferit Beyefendi ve okulun öğretmenleri karşılamıştır. Cumhurbaşkanı okulun atölyelerini gezmiş ve öğrencilerle görüşmüş ve onlarla birlikte hatıra fotoğrafı çektirmişlerdir.
Bu ziyaretten çok memnun olan Cumhurbaşkanı, üçüncü defa gittiği İzmir Bölge sanat Okulu’nun anı defterine şunları yazmıştır:
“Bu defaki ziyaretimde daha çok şad oldum. Her sene biraz daha gelişmiş. Daha çok gerekli.”
Daha sonra gidilen ‘Erkek Öğretmen Okulu’nda Cumhurbaşkanı’nın gururlarına çay ziyafeti verilmiştir. Çaya İzmir’deki okulların öğretmenler davet edilmiş, çok samimi bir eğitim havası içinde bir ortaya gelinmiştir. Cumhurbaşkanı, ‘Redd-i İlhak İlkokulu’ öğretmeni Afet Hanım ile ‘Şehit Fazıl Beyefendi İlkokulu’ öğretmenlerinden Süreyya Hanım’ı masaya davet ederek görüşmüştür. Öğretmenler çay servisi yapmış ve konukları ağırlamışlardır.
‘İzmir Erkek Lisesi’ öğretmenlerinden Kemal Emin Beyefendi, İzmir öğretmenleri ismine yaptığı çok hisli ve bağlılık dolu konuşmasında:
“Sizin bize yanlışsız yol göstermek için ağzınızdan çıkan her sözde büyük bir zafer vardır” demiştir.
Cumhurbaşkanı yapılan bu konuşmayı şöyle cevaplamıştır:
“Beyefendinin söylediği samimi kelamlardan çok etkilendim. Bilhassa değer verici gördüğüm nokta şudur ki, bize geçmişin felaketlerini, tahminen uyanık kalmamız için bir daha hatırlattı. Sahiden geçmişimizde bu milleti insanlıktan geri bırakan, bütün dünyanın adeta insanlık dışında görmesine sebebiyet veren, bir ekip kurumlar ve maniler vardı. Lakin millet onların hepsini yok etti ve ne kadar çürük ve manasız olduğunu da ispatladı. Bu salonda bu değerli toplantıyı düzenleyenlere çok teşekkür edeceğim. Zira ben de geleceğin değerli öğretmenleri huzurunda pek derin zevk ve memnunluk duymaktayım. Öğretmenliğim ehemmiyeti hakkında fazla kelam söylememe gerek görmem. Zira siz onu benden daha güzel bilirsiniz. Yalnız bir noktayı bir arada tekrar edelim:
‘Milleti kurtaran fakat öğretmenlerdir. Öğretmenden koruyucudan yoksun olan bir millet şimdi millet ismini alamamıştır. Ona sırada bir topluluk denir, millet denemez. Bir topluluk, millet olabilmek için mutlaka eğitimcilere ve öğretmelere muhtaçtır. Onlardır ki, bir toplumun gerçek millet haline koyarlar. Bizim milletimiz elbette dünyanın takdirlerini almış bir toplumdur. Lakin onun layık olduğu erdeme ulaştıracak sizlersiniz. Siz çalışmaya başladıktan sonradır ki, milletin azami kabiliyeti tatbikata dönüşmüş olacaktır.”
Cumhurbaşkanı, konuşmadan sonra, ‘İzmir Erkek Öğretmen Okulu’nun anı defterine ziyaretinden duyduğu memnuniyeti şöyle tabir etmiştir:
“İzmir Erkek Öğretmen Okulu’ndan memnuniyet verici verimli yapıtlarını gördüm. Bu kurumun memleket için muhtaçlık duyduğumuz değerli öğretmenleri yetiştirmekte başarılı olacağına müdüriyetin ve bütün eğitim takımının faydalı ve ehliyetleri kuvvetle umut vermektedir.”
Cumhurbaşkanı, birebir gece, ‘Elhamra Sineması’nda çeşitli okulların birlikte hazırlayarak sahneledikleri şova katılmıştır.
Gösteride birinci aktiflik, ‘İzmir Kız Lisesi’ tarafından müzik öğretmeni Şerif Ladin Beyefendi idaresinde on beş öğrencinin piyano eşliğinde iki sesli olarak ‘İstiklâl Marşı’nı söylemeleri olmuştur. Cumhuriyetin ilanından sonra birinci kere ‘İstiklâl Marşı’nın bu formda okunması büyük takdir toplanmıştır.
‘İzmir Erkek Lisesi’ öğrencileri bir oyun sergilemişlerdir. Bilhassa ‘Dil’ üzerinde güldürü tipindeki oyunda; ‘Arapça değil mi, uydur, uydur söyle’ nüktesi çok güzele gitmiştir. ‘Misak-i Ulusal Okulu’ öğrencileri ‘Çiçekler’ müzikal oyunu sahnelenmiş, uzun, uzun alkışlanmıştır. Elhamra Sineması’ndaki aktiflik, gece 23.30’a kadar sürmüştür. Gazi Paşa, öğrenci ve vatandaşların coşkun alkışları ve ‘Yaşa’ sesleri ortasında sık sık oturduğu locadan ayağa kalkarak halkı selamlamıştır.”
15 Ekim 1925 Perşembe günü saat: 16.00’da, evvel Bornova’daki İzmir Ziraat Okulu’nu gezmiştir. Okul çalışmalarını yakından inceleyen Cumhurbaşkanı, okul müdürü ve öğretmenlerinden bilgi almıştır. Burada bilhassa ‘Çiftlikler’ hakkındaki görüşleri dinlemiş ve anı defterine memnuniyetini şöyle söz etmiştir:
“İzmir Ziraat Okulu, yetenekli ellerde verimli yapıtlarını vermiştir. Ziyaretimden mutluyum.”
O’nun, yarının büyükleri olan gençlere, cumhuriyeti emanet ederken verdiği iletinin ne olduğunu, her Türk’ün anladığını biliyorum. Cumhuriyetimizin ilanının 99. yılında, onun, okullara ve eğitime verdiği bedeli siz okurlara anımsattım. Uygun bayramlar. 24 Ekim 2022
Ahmet Gürel
Atatürk Araştırmacısı.